W konferencji wzięli udział przedstawiciele zarządu głównego Polskiego Towarzystwa Leśnego, w osobie prof. dr hab. Tomasza Zawiły – Niedźwieckiego oraz przedstawiciele zarządu Oddziału Ciechanowsko-Ostrołęckiego:

- Przewodniczący - Stanisław Czarzasty Nadleśniczy Nadleśnictwa Przasnysz,

- Zastępca przewodniczącego - Tomasz Jóźwiak Nadleśniczy Nadleśnictwa Płońsk,

- Sekretarz - Danuta Szydlik – Zastępca Nadleśniczego Nadleśnictwa Przasnysz,

- Skarbnik - Dariusz Szczawiński Nadleśniczy Nadleśnictwa Lidzbark,

oraz grono członków Polskiego Towarzystwa Leśnego z nadleśnictw, wchodzących w skład oddziału: Ciechanów, Dwukoły, Lidzbark, Ostrołęka, Ostrów Mazowiecka, Myszyniec, Parciaki, Płońsk, Przasnysz, Pułtusk, Wyszków.

Z widnymi borami sosnowymi związanych jest wiele cennych siedlisk przyrodniczych i gatunków objętych ochroną prawną. Ich zachowanie wymaga podejmowania działań z zakresu ochrony czynnej wzorowanych na metodach stosowanych w gospodarce leśnej.

Na terenie Nadleśnictwa Myszyniec występują liczne stanowiska sosnowego boru chrobotkowego (Cladonio – Pinetum i chrobotkowa postać Peucedano-Pinetum) oraz sasanki otwartej (Pulsatilla patens), którym często towarzyszą inne gatunki chronione preferujące prześwietlone fragmenty boru, tj. arnika górska (Arnica montana), pomocnik baldaszkowy (Chimaphila umbellata), mącznica lekarska (Arctostaphylos uva-ursi), czy widłak goździsty (Lycopodium clavatum). Konferencja miała na celu poszerzenie wiedzy uczestników na temat ich preferencji ekologicznych, występujących zagrożeń oraz obecnego stanu zachowania.

Szczególną uwagę zwrócono na stan, dynamikę rozwojową oraz perspektywy ochrony sosnowego boru chrobotkowego, siedliska unikatowego w skali Unii Europejskiego. Wykład poprowadził dr Piotr Zaniewski z katedry botaniki Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiej.

Nadleśnictwo podzieliło się również swoimi wieloletnimi doświadczeniami w realizacji czynnej ochrony na rzecz widnych borów sosnowych i ich walorów przyrodniczych. Jej efekty oraz szczegółowe metody wykonania omówiono na sesji terenowej. Ciekawym punktem terenowego spotkania była prezentacja sposobu wykonania działań na rzecz sosnowego boru chrobotkowego polegających na rozluźnieniu zwarcia drzewostanu i uprzątnięciu całości biomasy powstałej w wyniku cięć prześwietlających, w tym konarów i gałęzi.

Korzystając z wiedzy i doświadczenia fitosocjologicznego dr Piotra Zaniewskiego poznano również różnorodność gatunkową porostów naziemnych na stanowiskach sosnowego boru chrobotkowego.

Ostatnim punktem spotkania był spacer Szlakiem Barci Kurpiowskich w rezerwacie Czarnia. Oprócz słynnych sosen bartnych, obserwowano jak bór sosnowy rozwija się bez ingerencji człowieka i jakie wiążą się z tym zagrożenia. Zapoznano się też z działaniami ochronnymi prowadzonymi w wyznaczonej części rezerwatu, polegających np. na inicjowaniu odnowienia naturalnego cennego genotypu sosny zwyczajnej występującej w rezerwacie Czarnia.

Profesor mówił o konieczności ochrony klimatu, zmniejszenia emisji ze strony sektora produkcji tekstyliów, plastiku oraz sektora budowlanego. Można zmniejszyć produkcję w wymienionych sektorach poprzez substytucję produktów, produkty używane w tych sektorach można zastąpić surowcem odnawialnym i ekologicznym – drewnem.

Omówił przesłanki działań pro środowiskowych UE:

• Rada Europejska jest przekonana, że „transformacja w kierunku neutralności klimatycznej otworzy istotne możliwości, jeżeli chodzi o wzrost gospodarczy, nowe modele biznesowe i rynki, tworzenie nowych miejsc pracy i rozwój technologiczny”,
• Komisja Europejska stwierdza, że lasy są najcenniejszymi, z punktu widzenia bioróżnorodności, ekosystemami na Ziemi i powołuje się na zagrożenie wylesieniami – ale nie komentuje faktu, że to zagrożenie w Europie nie występuje i że na naszym kontynencie lasów przybywa,
• KE podkreśla potrzebę całościowego i międzysektorowego podejścia, w ramach którego wszystkie odpowiednie obszary polityki przyczyniają się do osiągnięcia nadrzędnego celu klimatycznego,
• KE pragnie zapewnić UE wiodącą pozycję na świecie w walce z globalnym kryzysem bioróżnorodności (lecz nie widać konkurentów),
• KE stwierdza, opierając się na Raporcie o stanie przyrody w UE oraz na globalnym Raporcie oceniającym stan różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych, że stan środowiska jest katastrofalny i wymaga natychmiastowych działań. Zaś kryzys klimatyczny i przyrodniczy są ze sobą nierozerwalnie związane - lecz czy zbiór danych jest poprawny metodycznie i czy Komisja poprawnie je interpretuje?

Profesor omówił Strategię UE na rzecz osiągnięcia neutralności klimatycznej do

2050 r. oraz Pakiet legislacyjny „Gotowi na 55” – zawiera zestaw inicjatyw politycznych zmierzających ku transformacji ekologicznej,

Omówiono priorytety Europejskiego Zielonego Ładu, które obejmują:

• ochronę różnorodności biologicznej i ekosystemów,
• zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby,
• przejście w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym,
• usprawnienie gospodarki odpadami,
• zapewnienie zrównoważonego rozwoju niebieskiej gospodarki i sektorów rybołówstwa.

Omówiono Regulacje UE dotyczące leśnictwa:

1. Europejskie prawo klimatyczne, a w nim Rozporządzenie LULUCF Land Use, Land Use Chance and Forestry (2022),
2. Dyrektywa o odnawialnych źródłach energii RED III (2022),
3. Strategia adaptacji do zmian klimatu,
4. Strategia na rzecz różnorodności biologicznej (2020),
5. Strategia leśna (2021),
6. Rozporządzenie dotyczące przeciwdziałania wylesieniom i degradacji lasów (2022),
7. Rozporządzenie dotyczące zrównoważonego finansowania (2020),

Omówione zostały także konsekwencje regulacji UE dotyczące leśnictwa w ujęciu Brzezieckiego (2021), który  uważa że:

•  poddanie 10% terytorium Polski ochronie ścisłej oznacza wyłączenie z użytkowania 40% lasów należących do Skarbu Państwa (głównie zarządzane przez PGL LP),
• ścisła ochrona może nieść ze sobą zagrożenia: zanikanie podstawowych gatunków, uproszczenie struktury lasów, utratę różnorodności biologicznej,
• w epoce antropogenu model wielofunkcyjnej i zrównoważonej gospodarki leśnej jest najlepszym rozwiązaniem zapewniającym ochronę różnorodności biologicznej,
• zagrożenia środowiskowe (a więc też klimatyczne) wymagają ogromnych wysiłków na rzecz zachowania podstawowych gatunków (fundamentalnych), które gwarantują różnorodność biologiczną ekosystemów leśnych,
• pomoc człowieka jest niezbędna dla utrzymania stabilnej i zrównoważonej struktury gatunków drzew oraz dla umożliwienia gatunkom podstawowym odgrywania ich roli w zachowaniu różnorodności świata roślin i zwierząt,
• pomoc człowieka jest niezbędna do odbudowy populacji rzadkich gatunków drzew,
• działanie człowieka ma zasadnicze znaczenie dla zwiększenia zdolności adaptacyjnych lasów do zmian klimatu i jego łagodzenia,
• wyzwaniem naszych czasów jest udoskonalanie metod gospodarki leśnej w celu utrzymania ich wielofunkcyjnej roli, w tym absorpsji CO₂ i składowania C, czemu nie sprzyja ochrona ścisła (a nawet jest z nią w sprzeczności).

Przedstawiono także wnioski NSZZ Solidarność (2021) oraz Instytutu im. Johanna Hienricha von Thünena (Dieter M. e al., 2020) w sprawie konsekwencji regulacji UE.

Podsumowując ryzyka nowych regulacji UE dotyczące leśnictwa mogą dotyczyć:

• zmniejszenia bioróżnodorności,
• zmniejszenia podaży drewna, pogłębienie kryzysu gospodarczego oraz wzrost śladu węglowego,
• wzrost emisji CO₂ ze starych lasów oraz zmniejszenie puli zmagazynowanego węgla,
• wzrost biurokracji wskutek tworzenia nowych instytucji monitorujących, kontrolnych, odwoławczych,
• wzrost kosztów administracji,
• brak na rynku pracy kadr o odpowiednich kwalifikacjach.

Podsumowanie:

Przyszłość świata to związek natury z technologią, Europa wiele o tym mówi, ale przykład wprowadzania strategii bioróżnorodności leśnej pokazuje, że komunikacja w UE w tym zakresie nie funkcjonuje prawidłowo, a jest to nagląca potrzeba w świetle dążenia do zachowania różnorodności biologicznej lasów, ale także pokrycia rosnącego zapotrzebowania na drewno. Zatrzymanie utraty bioróżnorodności jest ważnym wyzwaniem dla współczesności, ale to nie europejskie lasy państwowe zarządzane według zasad WTZGL stanowią zagrożenie, utrata bioróżnorodności następuje gdzie indziej. Globalizacja, transformacja ku ładowi wielobiegunowemu, kryzys klimatyczny, ekspansja nacjonalizmu rosyjskiego, kryzys migracyjny, kryzys gospodarczy to wyzwania współczesności. Czy jest sens dokładać do tego kryzys spowodowany brakiem surowca drzewnego? Należy zrozumieć, że w świetle EZŁ drewno jest jedynym ekologicznym surowcem, który pomoże osiągnąć „zielone cele” UE i europejskie organizacje lasów państwowych są sprzymierzeńcem, który pomoże te cele osiągnąć. Doskonalona trwale zrównoważona gospodarka leśna może być narzędziem ich realizacji. Polityka UE w zakresie wspierania EZŁ prowadzi do przeniesienia roli decyzyjnej w zakresie kształtowania polityki leśnej z państw członkowskich UE.

W konferencji udział wzięli:

- Dyrektor RDLP w Olsztynie Pan Adam Roczniak,

- Zastępca Dyrektora RDLP w Warszawie ds. ekonomicznych Pan Robert Jaśkiewicz,

- Przewodniczący Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Leśnego dr inż. Janusz Dawidziuk,

- Naczelnik Wydziału Infrastruktury Leśnej i Administracji RDLP w Olsztynie Pan Sławomir Skowron,

- Przewodniczący PTL Oddziału Ciechanowsko – Ostrołęckiego  - Stanisław Czarzasty,

- Zastępca Przewodniczącego PTL Oddziału Ciechanowsko – Ostrołęckiego  Tomasz Józwiak (Nadleśniczy Nadleśnictwa Płońsk).

Ponadto w konferencji udział wzięli członkowie PTL Oddziału Ciechanowsko – Ostrołęckiego z nadleśnictw: Ciechanów, Dwukoły, Lidzbark, Ostrołęka, Ostrów Mazowiecka, Myszyniec, Parciaki, Płońsk, Przasnysz, Pułtusk, Wyszków oraz zaproszeni goście.

Podczas konferencji uczczoną minutą ciszy założyciela i wieloletniego przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Leśnego Oddziału Ciechanowsko – Ostrołęckiego, Członka Honorowego PTL Śp. Zygmunta Pawłowskiego.

Przedstawione tematy podczas konferencji:

- Prezentacja filmu z budowy nowej siedziby Nadleśnictwa Płońsk - Nadleśniczy Nadleśnictwa Płońsk Pan Tomasz Józwiak,

- Gruntowe pompy ciepła - przedstawiciel Firmy „ NIBE” Pan Daniel Nowak,

- Fotowoltaika - przedstawiciel Firmy „SOLEOS” Pan Paweł Trendel,

- Budownictwo prefabrykowane z drewna - Dyrektor Zespołu Składnic Lasów Państwowych w Siedlcach Pan Mateusz Grűtzmacher.

Na zakończenie zwiedzaliśmy nowo wybudowaną siedzibę Nadleśnictwa Płońsk. Uczestnicy Konferencji mogli zapoznać się z praktycznym zastosowaniem i wykorzystaniem urządzeń z OZE.

Spotkanie rozpoczęło się od uroczystego wręczenia naszym Kolegom odznaczeń za zasługi dla Polskiego Towarzystwa Leśnego.

Tematem przewodnim narady były rębnie złożone w odnowieniu i przebudowie drzewostanów. Bardzo ciekawy referat na ten temat zaprezentował pan prof. dr hab. Henryk Żybura – wieloletni Dziekan Wydziału Leśnego SGGW w Warszawie. Kontynuacją jego wykładu były dyskusje i wymiana doświadczeń pracowników z 11 nadleśnictw, Zarządu Głównego PTL i przedstawicieli RDLP w Olsztynie na wybranych przez Nadleśnictwo Parciaki powierzchniach terenowych w leśnictwach Klin i Grądy.

Podczas naszej konferencji terenowej została również uroczyście odsłonięta tablica upamiętniająca 100 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości.