Oddział Ciechanowsko - Ostrołęcki powołano w 1978 roku. Na terenie Oddziału działa 11 kół terenowych w nadleśnictwach: Ciechanów, Dwukoły, Lidzbark, Ostrołęka, Ostrów Mazowiecka, Myszyniec, Parciaki, Płońsk, Przasnysz, Pułtusk, i Wyszków. Członkami naszego oddziału są głównie pracownicy terenowi nadleśnictw: nadleśniczowie (wszystkich nadleśnictw), zastępcy, inżynierowie nadzoru, specjaliści, leśniczowie oraz podleśniczowie. W skład Oddziału PTL Ciechanowsko – Ostrołęckiego wchodzi również trzech członków niezrzeszonych  w kołach nadleśnictw: Pan Jan Jabłoński, Pan Tomasz Węgrzynowski, Pan Andrzej Barc. Liczba członków w ostatnim okresie wzrosła. Na początku okresu sprawozdawczego było nas w Oddziale 165 osób, w tym pracujących 154, emerytów 11, kobiet 24, a na koniec 2017 r. było 202 osoby, w tym pracujących 192, emerytów 10, kobiet 32.

Oddział Ciechanowsko- Ostrołęcki PTL nie prowadzi własnej kasy, zebrane składki przekazywane są bezpośrednio do Zarządu Głównego przez Nadleśnictwa i członków PTL nie zatrudnionych w Lasach Państwowych. Koszty organizowanych konferencji pokrywane są przez Zarząd Główny PTL i współfinansowane przez poszczególne nadleśnictwa.

Dnia 1 stycznia 2017 roku nastąpiła zmiana siedziby naszego oddziału PTL. Obecnie mieści się w siedzibie Nadleśnictwa Przasnysz pod adresem:

Polskie Towarzystwo Leśne Oddział Ciechanowsko-Ostrołęcki

06 – 300 Przasnysz, ul. Zawodzie 4

Od stycznia 2017 prowadzimy stronę internetową Polskiego Towarzystwa Leśnego Oddziału Ciechanowsko-Ostrołęckiego. Na stronie umieszczane są informacje z konferencji  oraz działalności poszczególnych kół przy nadleśnictwach.

Zachęcamy członków Polskiego Towarzystwa Leśnego Oddziału Ciechanowsko-Ostrołęckiego do współtworzenia działu "Aktualności".

Ostatnie walne zebranie sprawozdawco – wyborcze Oddziału odbyło się w dniu 19.03.2014 r. Wówczas dokonano wyboru władz Zarządu w następującym składzie:

 

1. Przewodniczący  – Stanisław Czarzasty
2. Zastępca przewodniczącego – Grzegorz Ślązak
3. Skarbnik – Tomasz Stepnowski
4. Sekretarz –  Marian Dygul
5. Członek prezydium – Zdzisław Gadomski
6. Członek prezydium – Roman Jankowski
7. Członek zarządu – Mirosław Goździewski
8. Członek zarządu – Tomasz Węgrzynowski
9. Członek zarządu – Marian Firer
10. Członek zarządu – Sławomir Grenadier
11. Członek zarządu – Dariusz Szczawiński
12. Członek zarządu – Jan Gadziński

 

Komisja Rewizyjna w następującym składzie:

1. Przewodniczący – Grzegorz Tarkowski
2. Zastępca – Mariusz Orzechowski
3. Członek – Danuta Szydlik

 

W okresie sprawozdawczym organizowaliśmy konferencje terenowe, przeciętnie dwie w roku. Tematy konferencji były wysuwane przez Zarząd Oddziału oraz przez poszczególnych członków w czasie różnych spotkań.

 

2014 rok:

            W 2014 r. Odział Ciechanowsko-Ostrołęcki PTL zorganizował trzy konferencje terenowe.

            W dniu 19 marca 2014 roku w Nadleśnictwie Przasnysz odbyła się konferencja PTL połączona z Walnym Zebraniem Sprawozdawczo - Wyborczym. Podczas zebrania dokonano wyboru nowych władz Oddziału na kolejną kadencję. Swoją obecnością zaszczycił nas Przewodniczący Zarządu Głównego PTL  prof. dr hab. Andrzej Grzywacz. 

W trakcie zebrania uhonorowano ustępującego wieloletniego Przewodniczącego Oddziału, Członka Honorowego Polskiego Towarzystwa Leśnego mgr inż. Zygmunta Pawłowskiego.

             Następna konferencja terenowa PTL miała miejsce w Nadleśnictwie Lidzbark -  25 czerwca 2014 roku. Konferencja odbyła się na terenie Ośrodka Hodowli Zwierzyny „Konopaty”. Podczas konferencji zaprezentowano następujące referaty:  „Liczebność zwierzyny w lasach Napiwodzko – Ramuckich i jej znaczenie w odniesieniu do wieloletnich planów hodowlanych„ oraz „Polskie łowiectwo na tle rozwiązań europejskich„ - autorstwa dr hab. Jakuba Borkowskiego Kierownika Katedry Leśnictwa i Ekologii Lasu Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie. Dało to początek współpracy naszego Oddziału PTL z Uniwersytetem Warmińsko – Mazurskim.

            Kolejna konferencja terenowa PTL odbyła się 12 grudnia 2014 roku w Nadleśnictwie Ciechanów. Podczas konferencji prof. dr hab. Janusz Kocel wygłosił referat pt.: "Kategoryzacja jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych". Referat spotkał się z żywym zainteresowaniem uczestników konferencji.

 

2015 rok:

            W 2015 r. Odział Ciechanowsko-Ostrołęcki PTL zorganizował dwie konferencje.

            W dniu 3 lipca 2015 roku w Nadleśnictwie Pułtusk odbyła się konferencja terenowa PTL. Podczas konferencji zostały zaprezentowane dwa tematy: „Nowoczesny system wykrywania i lokalizacji pożarów na terenie Nadleśnictwa  Pułtusk” oraz „Postępowanie na terenach klęskowych (tereny podtapiane położone nad rzeką Narew)”. Obydwa tematy przedstawił zebranym zastępca nadleśniczego Kol. Tomasz Baranowski. Na obie prezentacje  złożyły się część kameralna  oraz część terenowa.

            Druga konferencja odbyła się w Nadleśnictwie Przasnysz - 16 grudnia  2015 roku z udziałem przedstawicieli wszystkich kół terenowych. Podczas konferencji został wygłoszony referat przez dr inż. Jan Łukaszewicza sekretarza Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Leśnego - „Ochrona Przyrody a Gospodarka Leśna”.  

 

2016 rok:

            W 2016 r. Odział Ciechanowsko-Ostrołęcki PTL zorganizował jedną konferencje terenową.

Konferencja z udziałem przedstawicieli wszystkich kół odbyła się  28 czerwca 2016 roku na terenie Nadleśnictwa Dwukoły. Tematem konferencji  było przedstawienie wyników pracy badawczej: „Dolne warstwy dębów (Quercus robur L.,Q. petrea Liebl) w drzewostanach sosnowych w północno-wschodniej Polsce – występowanie, wzrost, rozwój i gospodarcze wykorzystanie”. Referat został zaprezentowany przez dr hab. Rafała Palucha - Kierownika Zakładu Lasów Naturalnych Instytutu Badawczego Leśnictwa.

 

2017 rok:

            W 2017 r. Odział Ciechanowsko-Ostrołęcki PTL zorganizował dwie konferencje terenowe.

     W dniu 24 marca 2017 r. odbyła się Konferencja Ciechanowsko - Ostrołęckiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Leśnego na terenie Nadleśnictwa Myszyniec w której uczestniczyło 64 osoby. Konferencja była poświęcona „Zagospodarowaniu wielkoobszarowych pożarzysk leśnych". Referaty dotyczące metodyki prowadzonych badań oraz charakterystyki uzyskanych wyników na pożarzyskach wielkoobszarowych wygłoszone zostały przez: dr hab. Zbigniewa Borowskiego (IBL -Zakład Ekologii Lasu), dr inż. Wojciecha Gil (IBL -Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych), dr hab. Ryszarda Szczygieł (IBL - Laboratorium Ochrony przeciwpożarowej Lasu).

Spotkaniu towarzyszyła dyskusja, podczas której uczestnicy (zarówno przedstawiciele świata nauki z IBL, jak i  leśnicy-praktycy) starali się odpowiedzieć na pytania m.in. dotyczące przywrócenia ekosystemu leśnego i różnorodności gatunkowej drzew na dużej powierzchni popożarowej w pierwszym pokoleniu po klęsce.  Od największego, w Nadleśnictwie Myszyniec, ale też w tym regionie kraju pożaru minęły już prawie trzy lata.  Dziś, ciągle jeszcze około 100 - hektarowej „wyrwy" w drzewostanie nie sposób nie zauważyć – przypomina o tym, co stało się wiosną 2014 roku. Ekosystem uległ całkowitemu zniszczeniu. Musiał minąć czas, aby zaczęło wracać tu życie. Potrzeba było dwóch, trzech lat by gleba mogła się zregenerować. Dziś, na pogorzelisko znowu wraca las.

Uczestnicy konferencji PTL czynnie włączyli się w akcję przywracania lasu na pożarzysku. Sadzenie zainaugurowali Pani Małgorzata Błyskun - z-ca dyrektora ds. gospodarki leśnej RDLP w Olsztynie oraz Pan Dariusz Szczawiński – nadleśniczy Nadleśnictwa Lidzbark. Wszyscy, niezależnie od instytucji czy też pełnionego stanowiska chcieli zostawić „cząstkę siebie" na obszarze zniszczonym przez pożar. Zapewne dzieło ich pracy pozostanie na długie lata i będzie cieszyło kolejne pokolenia.

     Kolejna konferencja terenowa odbyła się 27 czerwca 2017 r. w Nadleśnictwie Parciaki pt.: „Zasady prowadzenia gospodarki leśnej na obszarach Natura 2000”.  W trakcie spotkania Przewodniczący przedstawił tematy poruszane podczas posiedzenia Zarządu Głównego  PTL w dniu 21 czerwca 2017 r.

W trakcie konferencji wygłoszono następujące referaty:

- „Charakterystyka wybranych siedlisk leśnych i nieleśnych z zał. II DS i zasady gospodarowania w nich” - prof. dr hab. Czesław Hołdyński, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie,

- „Wykorzystanie nowoczesnych metod biologii molekularnej w planowaniu aktywnej ochrony sasanki otwartej Pulsatilla patens” - dr hab. Monika Szczecińska - Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie,

- „Znaczenie obszaru specjalnej ochrony ptaków - Dolina Omulwi i Płodownicy dla ochrony ptaków” - dr Andrzej Górski, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.

W części terenowej zaprezentowano siedlisko naturowe „Zachodniokurpiowskie bory sasankowe” oraz praktyczne działania związane z zachowaniem sasanki otwartej Pulsaltila patens. W konferencji wzięło udział 59 osób.

 

     W dniu 25 maja 2017 r. na terenie Nadleśnictwa Lidzbark odbyła się konferencja zorganizowana przez Olsztyński Oddział PTL i koło PTL przy Nadleśnictwie Lidzbark pod tytułem „Rekultywacja gruntów po przemysłowym wydobyciu kruszyw jako impuls kierunkowy w sukcesji naturalnej”. W spotkaniu uczestniczyło 13 członków z kół naszego oddziału z nadleśnictw: Dwukoły, Przasnysz, Ostrołęka i Myszyniec. Referat tytułowy wygłosił Pan Andrzej Sobania, pracownik RDLP w Olsztynie. Szczególny nacisk referatu kładziony był na prawne podstawy rekultywacji, ze wskazaniem problemów związanych z niespójnością prawa w tym aspekcie w odniesieniu do realnych problemów technicznych jak i prawnych związanych z wykonaniem oraz nadzorem nad rekultywacją. Kolejny referat wygłosił Pan Andrzej Wyrzykowski wieloletni pracownik przedsiębiorstwa Olsztyńskie Kopalnie Surowców Mineralnych. Referat był uzupełnieniem referatu tytułowego widzianym oczyma inwestora. Po zakończeniu części kameralnej przemieszczono się na teren zrekultywowany po byłej kopalni odkrywkowej na terenie Leśnictwa Grzybiny. Przedstawiono tam historię powstania rekultywowanego zwałowiska, oraz podjęte środki techniczne.

 

            We wszystkich naszych konferencjach uczestniczył Członek Honorowy Polskiego Towarzystwa Leśnego Pan Zygmunt Pawłowski.

 

W okresie sprawozdawczym złotą i srebrną odznakę otrzymało 24 członków naszego Oddziału,  w tym przyznano 11 złotych odznak.

Członkowie Oddziału Ciechanowsko - Ostrołęckiego PTL uhonorowani Złotą Odznaką Polskiego Towarzystwa Leśnego:

2014 rok :

Krzysztof Świętojański – Nadleśnictwo Ostrołęka

Tomasz Józwiak – Nadleśnictwo Płońsk

2015 rok:

Maria Krakowiak – Nadleśnictwo Myszyniec

Andrzej Barc – Nadleśnictwo Ostrów Mazowiecka

2016 rok:

Jaromir Skrzypecki – Nadleśnictwo Dwukoły

Dariusz Szczawiński – Nadleśnictwo Lidzbark

2017 rok:

Tomasz Dróżdż – Nadleśnictwo Ciechanów

Tomasz Stepnowski – Nadleśnictwo Lidzbark

Tomasz Dziewulski – Nadleśnictwo Płońsk

Elżbieta Mileszczuk – Nadleśnictwo Pułtusk

Danuta Skoczeń – Nadleśnictwo Pułtusk

 

Członkowie Oddziału Ciechanowsko - Ostrołęckiego PTL uhonorowani Srebrną Odznaką Polskiego Towarzystwa Leśnego:

2014 rok :

Michał Ostrowski – Nadleśnictwo Lidzbark

Adam Mariański – Nadleśnictwo Wyszków

2015 rok:

Michał Budnicki – koło przy Nadleśnictwie Przasnysz

Tomasz Baranowski - Nadleśnictwo Pułtusk

2016 rok:

Dariusz Świercz – Nadleśnictwo Płońsk

Adam Łada – Nadleśnictwo Wyszków

2017 rok:

Cezary Sobotka – Nadleśnictwo Dwukoły

Jerzy Groblewski – Nadleśnictwo Lidzbark

Andrzej Kosiński – Nadleśnictwo Myszyniec

Henryk Parzych – Nadleśnictwo Myszyniec

Andrzej Zabielski – Nadleśnictwo Ostrołęka

Paweł Zdzioch – Nadleśnictwo Parciaki

Zdzisław Bojarski – Nadleśnictwo Parciaki

 

W okresie sprawozdawczym odbyły się cztery Krajowe Zjazdy Delegatów Oddziałów Polskiego Towarzystwa Leśnego:

- 114 Zjazd Delegatów Oddziałów oraz sesja naukowa na temat „Perspektywy rozwoju techniki leśnej” odbyły się w dniach 3 – 5 września 2014 r. na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze. Z naszego Oddziału w Zjeździe wzięło udział 5 delegatów oraz 1 członek jako uczestnik Zjazdu. 

- 115 Zjazd Delegatów Oddziałów oraz sesja naukowa z tematyką „Znaczenie lasów w obronności kraju. Udział leśników w obronie ojczyzny” odbyły się w dniach 25 – 27 czerwca 2015 r. na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu. Z naszego Oddziału w Zjeździe wzięło udział 5 delegatów oraz 1 członek jako uczestnik Zjazdu.    

- 116 Zjazd Delegatów Oddziałów oraz sesja naukowa z tematyką „Komunikacja społeczna w leśnictwie” odbyły się w dniach 7 – 9 września 2016 r. w Cetniewie koło Władysławowa na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Gdańsku. Z naszego Oddziału w Zjeździe wzięło udział 5 delegatów oraz 7 członków jako uczestnicy Zjazdu. 

- 117 Zjazd Delegatów Oddziałów oraz sesja naukowa z tematyką „Gospodarka i ochrona przyrody w lasach w oczekiwaniach społecznych” odbyły się w dniach 5 – 8 września 2017 r. na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu. Z naszego Oddziału w Zjeździe wzięło udział 5 delegatów oraz 11 członków jako uczestnicy Zjazdu.   

Członkowie Oddziału Ciechanowsko - Ostrołęckiego Polskiego Towarzystwa Leśnego w okresie sprawozdawczym uczestniczyli ponadto w wielu innych przedsięwzięciach związanych z realizacją celów statutowych Towarzystwa, a w szczególności z działalnością edukacyjną i leśną społeczeństwa, a także upowszechniali tradycję i kulturę leśną oraz reprezentowali środowisko leśników  w społeczeństwie.

 

                                                                                                                                                                                               Przewodniczący Oddziału

                                                                                                                                                                                     Ciechanowsko – Ostrołęckiego PTL

                                                                                                                                                                                                  Stanisław Czarzasty

 

Uczestniczyli w niej:  Mariusz Orzechowski-Zastępca Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie, Paweł Artych- Przewodniczący Olsztyńskiego Oddziału PTL, przedstawiciele Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie, emerytowani oraz obecni członkowie kół z dziesięciu nadleśnictw (Ciechanów, Dwukoły, Lidzbark, Myszyniec, Ostrołęka, Ostrów Mazowiecka, Parciaki, Płońska, Przasnysz, Pułtusk). Spotkanie otworzył Przewodniczący Ciechanowsko-Ostrołęckiego Oddziału PTL Stanisław Czarzasty. Nadleśniczy Nadleśnictwa Parciaki Marian Firer przedstawił krótką charakterystykę Nadleśnictwa Parciaki.

Referaty wygłosili przedstawiciele świata nauki z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie:

• prof. dr hab. Czesław Hołdyński -nt.: „Charakterystyka wybranych siedlisk leśnych i nieleśnych z zał. II DS. i zasady gospodarowania w nich”;
• dr hab. Monika Szczecińska – nt. „Wykorzystania nowoczesnych metod biologii molekularnej w planowaniu aktywnej ochrony sasanki otwartej Pulsatilla patens”;
• dr Andrzej Górski -nt. „Znaczenia obszaru specjalnej ochrony ptaków Dolina Omulwi
  i Płodownicy dla ochrony ptaków”.

W części terenowej zaprezentowano:

-  stanowisko sasanki otwartej - gdzie zgodnie z Planem Zadań Ochronnych (PZO) dla Obszaru NATURA 2000 Zachodniokurpiowskie Bory Sasankowe, Nadleśnictwo Parciaki prowadzi działania ochronne zmierzające do utrzymania populacji gatunku przynajmniej na obecnym poziomie, zachowanie siedlisk dostępnych dla gatunku i umożliwiających rozmnażanie generatywne;

                                                            

Obradom towarzyszyła dyskusja, podczas której uczestnicy (zarówno przedstawiciele świata nauki z IBL, jak i  leśnicy-praktycy) starali się odpowiedzieć na pytania m.in. dotyczące przywrócenia ekosystemu leśnego i różnorodności gatunkowej drzew na dużej powierzchni popożarowej w pierwszym pokoleniu po klęsce.

 

       

 

 Od największego, w naszym nadleśnictwie, ale też w tym regionie kraju pożaru minęły już prawie trzy lata.  Dziś, ciągle jeszcze około 100-hektarowej „wyrwy” w drzewostanie nie sposób nie zauważyć – przypomina o tym, co stało się wiosną 2014 roku. Ekosystem uległ całkowitemu zniszczeniu. Musiał minąć czas, aby zaczęło wracać tu życie. Potrzeba było dwóch, trzech lat by gleba mogła się zregenerować. Dziś, na pogorzelisko znowu wraca las.

 

         

 

Uczestnicy piątkowej konferencji PTL czynnie włączyli się w akcję przywracania lasu na pożarzysku. Sadzenie zainaugurowali Pani Małgorzata Błyskun - z-ca dyrektora ds. gospodarki leśnej RDLP w Olsztynie oraz Pan Dariusz Szczawiński – nadleśniczy Nadleśnictwa Lidzbark. Wszyscy, niezależnie od instytucji czy też pełnionego stanowiska chcieli zostawić „cząstkę siebie” na obszarze zniszczonym przez pożar. Zapewne dzieło ich pracy pozostanie na długie lata i będzie cieszyło kolejne pokolenia.

Odnowienie lasu to dla leśników jedna z najważniejszych prac w roku. Od tego, jak ją wykonamy, zależeć będzie stan upraw leśnych, a błędy popełnione dziś mogą mieć wieloletnie konsekwencje.
 

Zdjęcia: Stanisław Lipka, Magdalena Stępień, Danuta Szydlik, Katarzyna Tarkowska

 

Las Polski Nr 1 z 1997 r. podaje:
„Lasy niepaństwowe w Polsce są skazą /plamą/ na dobrym wizerunku lasów państwowych, chociaż obecnie obowiązują w nich te same prawa, zgodnie zresztą z Ustawą o lasach, jak w lasach państwowych” /str.8 – Zarządzanie lasami prywatnymi w Polsce/.

Czy faktycznie jest tak bardzo źle w lasach niepaństwowych, a tak dobrze w lasach państwowych? Opinii jest wiele, są one różne, zależnie od tego kto się wypowiada.

Najczęściej leśnicy wypowiadają się pozytywnie o gospodarce w lasach państwowych, a właściciele lasów prywatnych powiadają nam, popatrzcie na gospodarkę w lasach państwowych, czy jeszcze na długo wystarczy surowca drzewnego, czy nie za szybkie tępo wyrębów? W prasie coraz częściej różni ludzie wyrażają swój niepokój o stan naszych lasów, o ochronę środowiska przyrodniczego. Np. w lutym 1996 r. przeczytałem aż dwa takie artykuły: 1/ w „Tygodniku Powszechnym” z dn. 18 II 96 r. str. 1,9 „Rozebrać Wawel na cegłę” autor Czesław Miłosz oraz 2/ w „Gazecie Wyborczej” z dn. 19 II 96 r. str. 5 „Puszcza chroniona po staremu” autor Adam Wajrak.

Na przykładzie woj. ciechanowskiego /północne Mazowsze/ i ostrołęckiego /Kurpie Zielone i Białe/ chciałbym powiedzieć o sytuacji lasów prywatnych.

Woj. ciechanowskie jest mało zasobne w lasy, zajmuje ono 42 miejsce w kraju przy lesistości 16,6%, natomiast woj. ostrołęckie jest bardziej zasobne, posiada lesistość 31,2%. Lasy prywatne w woj. ciechanowskim zajmują pow. 38 tys. ha, w tym osób fizycznych 37 tys., a w woj. ostrołęckim 74 tys. ha, w tym osób fizycznych 72 tys. Powierzchnia lasów prywatnych w stosunku do ogólnej powierzchni lasów w obydwu województwach  wynosi 36%. Na jednego właściciela przypada przeciętnie 1,3 ha w ciechanowskim i 1,5 ha w ostrołęckim. Większe własności leśne po kilkadziesiąt hektarów są nieliczne i wynoszą max. 40-50 ha /5% lasów prywatnych/. Natomiast jest spora grupa rolników posiadających 10-15 ha lasu /20%/. W ostatnich latach jest tendencja do powiększania gospodarstw prywatnych rolno-leśnych kosztem małych i uspołecznionych gospodarstw.

Gatunkiem panującym jest sosna, w ciechanowskim 67%, olsza 20% brzoza 9%, a w ostrołęckim sosna 80%, olsza 13%, brzoza 6%. Na obszarze obydwu województw przeważają d-stany młodszych klas wieku: ciechanowski I kl. 28%, II 45%, ostrołęckie I kl. 33%, II 34%. Pow. gruntów leśnych nieodnowionych /hal. płaz. i zręby/ na koniec 1994r. wynosiła 8% w woj. ciechanowskim i 10% w ostrołęckim. Około 35% pow. leśnej zajmują drzewostany sosnowe z domieszką brzozy na gruntach porolnych. W okresie powojennym, szczególnie w latach 50-tych i 60-tych masowo zalesiali grunty rolne, szczególnie w gospodarstwach większych tzw. „kułackich” powyżej. 10 ha. Grunty zalesione były zwalniane od podatku i innych świadczeń.

Zasobność d-stanów jest niska i wynosi dla woj. ciechanowskiego 91 m3 grubizny brutto na 1ha, dla ostrołęckiego 78 m3 na 1 ha. Obowiązująca ustawa o lasach z dn. 28 IX 1991 r. przyjęła, że gospodarka w lasach niepaństwowych polega na samodzielnym gospodarowaniu przez właścicieli lasów, przy określonej pomocy Państwa i wprowadziła nadzór nad tą gospodarką, powierzając go wojewodom i kierownikom urzędów rejonowych. Ustawa zniosła obowiązek ubiegania się właścicieli lasów o zezwolenie na wyrąb drzew oraz znakowanie pozyskiwanego drewna. W woj. ciechanowskim i ostrołęckim wojewodowie i kierownicy urzędów rejonowych, w oparciu o zapis art. 5 ust. 2 i 3 ustawy o lasach powierzyli do prowadzenia w ich imieniu niektóre z zakresu nadzoru nadleśniczym L.P.

Bezpośredni nadzór w nadleśnictwach pełnią najczęściej leśniczowie prowadzący lasy państwowe, którym przypisano dodatkowo lasy prywatne /leśnictwa wspólne/ bądź też leśniczowie ds. lasów prywatnych w obwodach wyłączonych lub specjaliści – referenci ds. lasów prywatnych.

Po wejściu w życie nowej ustawy o lasach niektórzy właściciele, szczególnie w skłóconych rodzinach, tam gdzie nie były uregulowane stosunki prawne, często alkoholicy, a niekiedy i ludzie bardzo biedni zaczęli dokonywać wyrębu młodych drzewostanów II i III kl. wieku. W wyniku tego w obydwu województwach w latach 1992-1994 dokonano wyrębu na około 5% pow. leśnej.

Obecnie, w okresie ostatnich dwóch lat 1995-96 sytuacja ta zmieniła się w sposób zasadniczy na korzyść lasów.

Do pozytywnych wyników w prowadzeniu gospodarki leśnej w lasach chłopskich tego okresu zaliczyłbym:

1. Zahamowanie wyrębów młodych drzewostanów. Korzystny wpływ miały na to zarządzenia wojewody ciechanowskiego i ostrołęckiego z 1995 r. dotyczące legalizacji drewna, zachęcające właścicieli lasów do wykonywania prawidłowych cięć pielęgnacyjnych /trzebieże/ zamiast niszczenia młodego lasu. Ponadto ogólnie można stwierdzić, że właściciele lasów najmniej gospodarni /około5-10%/, którzy chcieli dokonać wyrębu, to już zrobili wcześniej, a lasy niewyrąbane pozostały u lepszych gospodarzy.
2. Znaczny postęp w odnawianiu powierzchni pozrębowych bądź zniszczonych pożarem. Odnowiono tych powierzchni około 36% w obydwu województwach, w tym 64 ha pożarzysk w woj. ostrołęckim /wieś Kobylaki, Oborczyska, Ostrowy/. Niemały wpływ na postęp prac miały naciski na właścicieli lasów /decyzje nakazujące oraz tytuły wykonawcze stanowiące podstawę postepowania egzekucyjnego/, a w przypadku odnowień pożarzysk pomoc finansową i inną ze strony ze strony urzędów rejonowych i gmin. Ponadto coraz częściej zdarzają się wypadki sprzedaży pow. leśnych wylesionych – po zrębach dewastacyjnych. Najczęściej nowy właściciel zabiera się bardziej energicznie do zagospodarowania powierzchni. Np. w obrębie N-ctwa Ciechanów wieś Pniewo Wielkie zrąb o pow. 23 ha po zmianie właściciela w roku 1996 został prawie w całości odnowiony. Podobnie w obrębie N-ctwa Przasnysz zrąb o pow. 5 ha we wsi Skierkowizna oraz zrąb o pow. 8 ha w obrębie N-ctwa Myszyniec wieś Golanka.
3. Ogólnie dobry stan sanitarny lasów chłopskich. Znikome w nich kradzieże. Na ogół właściciele pilnują swoich lasów, a w niektórych wioskach zatrudniają wspólnie dozorców. Odrębną grupę stanowią d-stany na gruntach porolnych osłabione przez hubę korzeniową. Tam prowadzone są cięcia sanitarne.

Jakie należałoby podjąć działania, aby poprawić stan gospodarki w lasach prywatnych?

1. Niezwłocznie Sejm winien rozpatrzyć i zatwierdzić znowelizowaną Ustawę o lasach. Należy wyjaśnić różne wątpliwości wynikające z zapisów w Ustawie, np. pojęcie „ponownego wprowadzenia roślinności leśnej”. Niekiedy właściciele po usunięciu d-stanu traktuje pozostający podszyt jak odnowienie. Albo czy w przypadku klęski żywiołowej (pożar lasu) koszty odnowienia pokrywane są z budżetu Państwa. Winien być wprowadzony obowiązek ubiegania się właścicieli lasów o zezwolenie na wyrąb drzew w lesie oraz znakowanie pozyskanego drewna.
2. Należy dążyć, aby w czasie rewizji urządzeniowej lasy niepaństwowe były urządzone razem nadleśnictwami lasów państwowych. Sprawa objęcia wszystkich lasów niepaństwowych programami zagospodarowania wymaga pilnej realizacji.
3. Dla umożliwienia pełnego wykonania obowiązków wynikających z Ustawy, a szczególnie prac odnowieniowych pożarzysk oraz zrębów i halizn nabytych przez nowych właścicieli prace te winny być finansowane z budżetu Państwa bądź gmin. W przypadku pożarzysk pokrycie całości kosztów odnowienia, a zrębów i halizn nabytych najmniej w 50%.
4. Egzekucja zobowiązań właścicieli lasów wynikająca z obowiązującej Ustawy winna być odnoszona do własności gruntowej.
5. Należy ułatwić i popierać komasację prywatnej własności leśnej.
6. Tam, gdzie są chętni rolnicy ułatwiać nabywanie małych działek leśnych PGL położonych wśród gruntów chłopskich.
7. Zarządcy i dzierżawcy obwodów łowieckich winni rekompensować straty wyrządzane przez zwierzynę w uprawach i młodnikach leśnych, a Skarb Państwa przez zwierzynę chronioną.
8. Należy rozwijać edukację leśną właścicieli lasów w różnej jej postaci.
9. Przywrócić rangę pracownikom sprawującym nadzór nad lasami niepaństwowymi. Niezależnie od organizacji nadzoru, leśnictwa wspólne czy też obwody wyłączone, nadzór winni pełnić dobrzy leśniczowie, którzy poza wiedzą zawodową posiadają zdolność prowadzenia  z właścicielami rozmów, perswazji i przekonywania ich do racjonalnego gospodarowania. Nie powinni być zatrudnieni specjaliści - referenci nie zaliczeni do Służby Leśnej.
10. W urzędach rejonowych, tam gdzie ilość lasów niepaństwowych jest duża, np. woj. ciechanowskie i ostrołęckie stanowiska ds. lasów winny być obsadzone przez pracowników z wyższym wykształceniem leśnym. Dotychczas nie ma leśnika w żadnym urzędzie rejonowym na terenie wyżej wymienionych województw.
11. Niezwłocznie wprowadzić we wszystkich typach szkół rolniczych /wyższe, średnie, zawodowe/ przedmiot leśnictwo. Postulat zgłoszony od wielu lat nie został dotąd zrealizowany.
12. Przygotowanie nowej kadry leśników w szkołach wyższych i średnich winno uwzględnić w programach nauczania specyfikę gospodarki leśnej lasów prywatnych.

Uważam, że sytuacja w lasach prywatnych nie jest tak zła, jak była często przedstawiana, ale konieczna jest większa życzliwość, doradztwo i fachowa pomoc ze strony wszystkich służb obsługujących Leśnictwo.

mgr inż. Zygmunt Pawłowski
Emerytowany Nadleśniczy N-ctwa Pułtusk
Przewodniczący Oddziału Ciechanowsko-Ostrołęckiego
Polskiego Towarzystwa Leśnego

Pułtusk dn. 31.01.1997 r.